Als het neerkomt op het drinken van wijn, zijn er mensen die alles optimaliseren om de beste ervaring eruit te halen. Wijnglazen zijn dan ook niet toevallig gevormd, maar hebben een doordacht design. Natuurlijk kan je wijn desnoods uit de fles zelf drinken... maar om een meer volledige ervaring mee te krijgen, maakt het uit welk glas je voor welke wijn gebruikt.

Affordance in glazen

In designtheorie heb je iets dat de affordance heet van het product. Dit gaat om de functie die het product uitnodigt. Een stoel heeft bijvoorbeeld een breed  oppervlakte en een stevig onderstelsel om je uit te nodigen erop te zitten. Affordance is iets waar designers over na moeten denken bij het ontwerpen van producten: Welke vorm is het beste voor welke functie? Wijnglazen hebben zo ook bepaalde eigenschappen die belangrijk zijn voor hun functie. Hieronder wijd ik een beetje uit over de manier waarop glazen ontworpen zijn voor hun gebruik.  

De vorm van het glas

De meeste wijnglazen zijn gevormd met een gedachte erachter. Wat je echter bijna altijd ziet, is dat wijnglazen een stem en een kelk hebben. De stem is bedoeld om het glas bij vast te houden. Dit komt omdat het uitmaakt bij welke temperatuur je wijn drinkt. Als je de kelk vasthoudt, warm je daarmee de wijn op. Door het glas bij de stem vast te houden, behoud de wijn langer de gewenste temperatuur. Sommige wijnglazen zijn ontworpen zonder stem, maar dit is eerder een ontwerp om zich te onderscheiden dan dat het een functie heeft. 

Dan zijn er nog heel veel verschillen tussen de vormen van de kelk. Zo ziet een champagne-flute er anders uit dan een bordeauxglas en deze is weer anders dan een bourgogneglas. De champagne-flute is heel bekend door zijn lange cilindervormige kelk die ervoor zorgt dat het oppervlakte van de wijn (in het glas) beperkt blijft. Hierdoor verliest het minder snel het koolzuurgas dan als je de champagne in bijv. een champagnecoupe zou schenken. De champagnecoupe is daarentegen beter gevormd om de champagne goed te ruiken. Het brede oppervlakte van de coupe maakt echter dat koolzuurgas snel ontsnapt. Zo kan je voor dezelfde drank andere glazen gebruiken. Het maakt vooral uit naar welke ervaring je zelf op zoek bent. 

Bordeauxglazen hebben vaak een ietwat brede kelk en lopen taps toe, maar veel minder overdreven dan bourgogneglazen. Wijnen uit de Bordeaux hebben vaak een blend van Cabernet Sauvignon en kunnen lang worden opgeslagen vanwege hoge zuren en tannines. Als je een zeer lang gerijpte wijn uitschenkt, hoef je niet lang te wachten tot je hem kan drinken. De wijn heeft daarom ook niet heel veel contact nodig met zuurstof. De zwaardere smaaknotities zijn goed te genieten in een glas met een kelk die maar licht uitloopt en uiteraard taps toeloopt naar de mond en neus. 

Bourgogneglazen hebben een zeer brede kelk en lopen taps toe, zodat je de wijn goed kan swirlen en vervolgens nog beter kan ruiken. De meest voorkomende druiven uit de Bourgogne zijn Pinot Noir voor rode wijnen en Chardonnay voor witte wijnen. De wijnen die in deze glazen worden geschonken zijn vaak fruitig en hebben veel contact met zuurstof nodig om zich goed te ontwikkelen. Door de wijn rond te draaien, blijft het hangen aan het glas en mengt zich met zuurstof. Als je vervolgens je neus in het glas steekt, ruik je veel beter alle smaaknotities.

De grootte van het glas

Ook in de grootte van het glas zie je veel verschillen. Ik was laatst bij een wijnbar in Zuid waarbij ik opmerkte dat de glazen die zij gebruikten aan de kleine kant waren. "Slim": dacht ik, want als klant krijg je dan toch het gevoel dat je een groot glas wijn krijgt. Mocht er per ongeluk ook iets teveel in worden geschonken, zal het veel minder zijn dan met een groot glas. Daar tegenover heb je glazen waarin je een hele fles wijn kan uitschenken..

Welke glazen gebruik je voor dessertwijn? 

Het allerbelangrijkste voor dessertwijnglazen is de grootte. Dessertwijnen zijn geconcentreerde wijnen met veel smaak, vaak een hoog suikergehalte en soms ook een hoog gehalte glycerine. Hierdoor hebben ze soms een licht-stroperige consistentie, zoals verdunde honing of siroop. Het is dan ook minder lekker om grote slokken te nemen. Dit kan veel te overweldigend zijn. Dessertwijn kan je daarom het beste nippen van een klein glaasje. Natuurlijk kan je ook met een klein glas de inhoud in een keer achterover slaan, maar instinctief zal je eerder geneigd zijn om zuiniger te doen met een klein glaasje. Zo zal je sneller kleine slokjes nemen bij een klein glas. Grote glazen nodigen uit om veel in te schenken en nog sneller te drinken.  Ik heb foto's gezien van mensen die een hele fles dessertwijn uitgieten in een groot bierglas. Dat is natuurlijk iemands eigen keuze, maar je zal misschien zien dat je dan sneller grote slokken neemt. Dessertwijn is meer een mindfulness-drankje: je neemt hele kleine slokjes waar je even bij stil mag staan.

Wat je daarna het liefst wilt hebben, is een glas met een steel. Zoals eerder genoemd, is het belangrijk dat de wijn op temperatuur wordt gedronken. Dessertwijn is bovendien een wijn die meestal erg koud het beste is. Net als bij droge wijnen, is het handig om aan te nemen dat de witte dessertwijnen kouder mogen worden gedronken dan de rode. Alle mousserende dessertwijnen wil je ook graag erg koud hebben staan. Het verschil tussen een lauwe Moscato d'Asti of een ijskoude Moscato d'Asti is erg groot. Schenk de mousserende dessertwijnen gewoon uit in een champagneflute, die zijn perfect voor Brachetto's en Moscato d'Astis. Bij ijswijnen geldt dat zowel rood als wit het beste ijskoud geserveerd kunnen worden. Daarom is het fijn om een steel te hebben bij het glas: Jouw vingers blijven lekker warm en de wijn blijft heerlijk koud. 

Zie ook onze collectie aan glazen als je nog geen glaasjes hebt voor dessertwijn, port of likeur.