Heilige wijn?
Er gaan verschillende verhalen de rondte over de oorsprong van de naam Vin Santo voor deze Italiaanse dessertwijn. Zo kwam ik langs het verhaal dat een man voor het eerst de wijn dronk en het hem deed herinneren aan een wijn van het Griekse eiland Xanthos. Hij zou uit hebben geroepen "Vin Xanthos!". Omstanders zouden dit hebben geïnterpreteerd als "Vino Santos" en alsof de man door iets heiligs was bezeten. De wijn zou ook worden gebruikt als wijn voor de mis, waardoor het lastig is om precies aan te wijzen hoe de wijn aan zijn naam is gekomen. Er is ook een Griekse Vinsanto, maar dit heeft niets met de Italiaanse Vin Santo te maken.
Vinificatie
Vin Santo is een passito-stijl dessertwijn. Dit betekent dat de wijnmakers de druiven voor enkele maanden laten drogen op rekken. De rozijntjes die overblijven worden geperst en daarna in kleine vaten, Caratelli genaamd, opgeslagen. In de lente wordt door de opwarming van de kamers, het fermentatieprocess gestart. De langzame fermentatie zorgt voor een lang proces dat zelfs 4 jaar kan kosten om te voltooien. Wat je overhoud, verschilt van producent tot producent.
Geur & Smaak
Sommige Vin Santo's zijn hoog in alcohol en vrij droog, andere zijn juist geconcentreerd en zoet. Onze Vin Santo van Uggiano uit 2012 heeft een mooi balans tussen een vrij hoog alcohol-percentage gecombineerd met een mooie fruitige zoetheid. Wat alle Vin Santo's meestal wel hebben zijn tonen van caramel, hout (vanwege lange rijping op vaten) en honing.
Kijk overigens uit voor Vin Santo Liquoroso, deze variatie is meestal van lage kwaliteit en dan ook geen officiele Vin Santo!
Cantucci e Vin Santo
De Italiaanse traditie is om cantucci of biscotti te serveren met een klein glaasje Vin Santo. Je kan de koekjes in de wijn dopen en zo eten, maar persoonlijk vind ik het lekkerder om Vin Santo te drinken naast een kaasje.
Druiven en Streken
Vin Santo wordt voornamelijk gemaakt in Toscane, Trentino, Veneto en Marche. In Toscane, Umbria en Marche wordt vaak de druif Trebbiano (voor de honing-achtige tonen) en Malvasia (voor de aromatische eigenschappen) gebruikt. Er worden hier natuurlijk ook regionale druifsoorten gebruikt waar de producenten dat willen. In Veneto wordt vaak de primaire Soave-druif, Garganega, gebruikt. In Trentino wordt een speciale aromatische druif gebruikt, die Nosiola heet. Deze druif smaakt een beetje als iets tussen een Viognier en een Gewürztraminer in en deze vind je in de Vin Santo di Trentino. In Marche vind je meestal dezelfde druifsoorten als in Toscane. De uitzondering is hier de Vin Santo di Offida, die met de bijzondere druif Passerina wordt gemaakt en als droge wijn tonen heeft als Meyers citroenen en verse venkel. Onze Vin Santo van Uggiano is een Vin Santo del Chianti en komt zo uit een bergachtig gebied in Toscane dichtbij Florence.
Andere aanraders
Als je een fan bent van Vin Santo, is het altijd interessant om andere passito's te proberen. Vooral deze passito van het eiland Pantelleria ligt in dezelfde smaaktonen met donkere caramel en dadels. Als je wat lichters wilt proberen, is de Florus of een Sauternes een goede keuze. Deze hebben veel minder hout erin, waardoor de honingtonen en paddestoelen (in geval van de Sauternes) of steenfruit (bij de Florus) naar voren komen.